Wednesday 31 October 2012

Hợp âm 7 và sus 4

A. Hợp âm 7 :

Trong những bài trước các bạn đã biết dùng luật 1-4-5 tìm 6 hợp âm căn bản để đệm các bài nhạc Việt phổ thông.  Với một bài nhạc ở cung (chủ âm) Do trưởng (C) thì 6 hợp âm này là C, F, G , Am, Dm, E .  Ðây là những hợp âm được tạo bởi 3 nốt ở bậc 1,3,5 ( hợp âm C gồm có Do, Mi, Sol,  hợp âm F có Fa, La, Do v.v…) .Nay nếu thêm 1 nốt ở bậc 7 thì ta sẽ có 1 hợp âm tạo bởi 4 nốt, thí dụ G7 gồm Sol, Si, Re, Fa .

Tính chất của hợp âm 7 này ra sao và khi nào thì ta nên mang ra dùng trong bài nhạc?   Nghe một hợp âm 7, ta sẽ có cảm giác không thuận tai, dường như có một cái gì không ổn, cần phải “giải quyết” bằng cách ngay sau đó trở về chủ âm thì mới êm tai.

Ðể đệm các bản nhạc Việt thì các bạn chỉ cần dùng hợp âm 7 tạo ở bậc 5 của âm giai.  Thí dụ trong bộ 6 hợp âm dùng để đệm các bài nhạc cung Do trưởng (hay La thứ), thì chỉ có 2 hợp âm có thể chuyển qua hợp âm 7 là Sol7 ( hợp âm tạo ở bậc 5 của âm giai Do trưởng) và E7 (hợp âm tạo ở bậc 5 của âm giai La thứ).

Như thế thì trong túi bửu bối để đệm nhạc của bạn trước đây có 6 hợp âm, nay sẽ có 8 hợp âm.  Với một bài nhạc cung Do trưởng (hay La thứ) nay sẽ có C, F, G, G7 và Am, Dm, E, E7.

Nói chung với hợp âm 7, tạm thời bạn chỉ cần nhớ 3 điểm sau đây:

1.      Chỉ dùng hợp âm 7 cho những hợp âm ở bậc 5
2.      Sau khi dùng hợp âm 7 (ở bậc 5) thì chuyển về chủ âm.  Thí dụ trong 1 bài nhạc ở cung C, sau khi dùng G7 thì chuyển về C  ( hoặc sau E7 thì về Am) và thường dùng cặp hợp âm này ( G7 – C  hoặc E7 – Am) ở cuối đoạn nhạc hay cuối bài
3.      Khi tạo hợp âm 7, nên nhớ là nốt ở bậc 7 này phải cách chủ âm 1 cung . Thí dụ: C7 gồm Do-Mi-Sol-Sib >>> chứ không phải Si vì Si cách Do chỉ có nửa cung .

Ghi chú: Sau này khi đi vào thể nhạc blues thì các bạn sẽ thấy rằng tất cả các hợp âm căn bản đều được chuyển thành hợp âm 7 (chứ không chỉ hạn chế ở những hợp âm bậc 5 như đã nói trên).  Hợp âm 7 là loại hợp âm rất thông dụng trong những thể nhạc trẻ hiện đại và có rất nhiều loại như Major 7th, Minor 7th, Minor/major 7th, Major 7th flat 5th, Major 7th sharp 5th, 7th flat 5th,7th sharp 5th, Minor 7th flat 5th, Diminished 7th v.v... mà chúng ta tạm thời chưa cần bàn đến

B. Hợp âm sus4:

Hôm trước có bạn hỏi về sus4 nên nhân tiện tôi sẽ mang ra bàn ở đây luôn.  Chữ  “sus” là chữ viết tắt của “suspension” nghĩa là “treo lơ lửng”.  Lấy một hợp âm 3 nốt gồm các nốt ở bậc 1-3-5 , rồi thay vì dùng nốt ở bậc 3 mà chuyển thành nốt ở bậc 4 thì có hợp âm sus4.  Thí dụ C (Do-Mi-Sol) thì Csus4 là Do-Fa-Sol.

Thông thường sau khi đàn 1 hợp âm sus4 thì ngay sau đó bạn cần về lại với hợp âm gốc.  Chẳng hạn như ở cuối 1 bài nhạc cung Do trưởng, bạn có thể đàn Csus4 rồi mới kết thúc bằng chủ âm C.

Ngoài ra khi đệm nhạc Việt, bạn cũng có thể dùng sus4 ở bậc 5, để thay thế cho hợp âm bậc 5 ở cuối một phần của đoạn nhạc.   Ở đây sus4 sẽ tạo một cảm giác lơ lửng, chờ đợi trong trí người nghe, trước khi bạn quay về với chủ âm ở phần sau của câu nhạc.  Muốn rõ điều này, bạn có thể tìm nghe bài “Hẹn Hò” của Phạm Duy mà tôi đã chuyển soạn cho guitar (trong website http://vota.com/nhac ).  Bài này tôi soạn ở cung Am, và đã dùng Esus4 ở cuối phần đàn chậm, trước khi chuyển sang Am ở phần sau là một biến khúc (variation) đàn nhanh hơn ...

sus4 cũng như môt số những hợp âm ... “hoa lá” khác được dùng để trang điểm thêm cho phần hòa âm của một bài nhạc phong phú hơn.  Trước mắt, khi mới tập đệm nhạc Việt thì nếu không dùng những hợp âm này cũng chẳng sao cả.  Sau này khi đệm khá hơn rồi thì chúng ta sẽ bàn thêm về những hợp âm này.

No comments:

Post a Comment